Deze maand verschijnt een praktisch en stevig onderbouwd onderwijskundeboek speciaal voor docenten en begeleiders in het middelbaar beroepsonderwijs. Auteur Erik van Meersbergen: ‘Voor dit boek hebben we docenten en begeleiders op verschillende MBO-opleidingen gevraagd wat “passend onderwijs” voor hen inhoudt. We kregen uiteenlopende uitspraken en beschrijvingen te horen. Hún voorbeelden van kleine en van grote successen, werkzame methodieken en bewezen effectieve hulpmiddelen krijgen een podium in dit boek zodat iedereen er gebruik van kan maken en geïnspireerd door kan raken. Het middelbaar beroepsonderwijs vormt met ruim 500 duizend studenten een zeer groot en belangrijk segment van ons onderwijs. 74 procent van hen volgt een beroepsopleidende leerweg (BOL) en 26 procent een beroepsondersteunende leerweg (BBL). Het MBO levert praktische denkers, samenwerkende doeners en deskundige probleemoplossers af. MBO-afgestudeerden spelen een cruciale rol in het draaiende houden van de Nederlandse economie en samenleving.’
Op MBO-opleidingen is een goed functionerende onderwijsstructuur onmisbaar. Docenten en begeleiders hebben serieus werk gemaakt om van de al langer bestaande vertrouwde zorgstructuur op basis van rugzak-financiering, een ondersteuningsstructuur te maken voor alle studenten met onderwijsbehoeften en daaruit vloeiende ondersteuningsbehoeften. Het tijdig opsporen en onderscheiden daarvan leidt binnen steeds meer opleidingen tot een preventieve en integrale aanpak door variabel samengestelde ondersteuningsteams voor de eerstelijns begeleiding. Dit vraagt om creatief denken, snel kunnen schakelen en om soepel samenwerkende professionals.
Nieuw boek: voor wie en wat?
Passend onderwijs in het middelbaar beroepsonderwijs kent vele gezichten. Ook de vele studenten van de 63 publieke MBO-instellingen (42 ROC’s, 10 AOC’s, 11 vakscholen) en de private instellingen die MBO-opleidingen aanbieden, verdeeld over honderden locaties in ons land, zorgen voor een divers landschap waarin van alles gebeurt én mogelijk is. Zoals overal in het onderwijs verschillen studenten, hun docenten en begeleiders, faciliteiten, bereikbaarheid, steunstructuren van de opleidingen, onderwijsteams en visies. Het boek ‘Passend onderwijs in het MBO. Gereedschap voor docenten en begeleiders’ bespreekt eerst in drie hoofdstukken passend onderwijs in het middelbaar beroepsonderwijs: de ondersteuning van jongeren, de ondersteuning van docenten en begeleiders, en de ondersteuning op het niveau van de opleiding. In het vierde hoofdstuk presenteren de auteurs het ‘gereedschap’ om passend onderwijs in het MBO uit te kunnen bouwen en te onderhouden. Het gaat om een 25-tal beproefde, praktische hulpmiddelen. Deze zijn ook digitaal beschikbaar op de website bij dit boek, waar ook extra en verdiepend materiaal staat.
Wat zijn de achtergronden van passend onderwijs?
Met passend onderwijs (de wet is vanaf 2014 ingevoerd) willen we in onze samenleving bereiken dat:
- alle kinderen, jeugdigen en jongeren een plek krijgen, passend bij hun onderwijs-ondersteuningsbehoeften;
- hun kwaliteiten en onderwijsbehoeften bepalend zijn, niet hun beperkingen;
- zij naar een gewone school of opleiding gaan als dat kan;
- zij naar het speciaal onderwijs gaan als intensieve begeleiding nodig is;
- zij niet meer langdurig thuis komen te zitten, omdat er geen passende plek is om onderwijs te volgen;
- scholen de mogelijkheden hebben voor onderwijsondersteuning op maat.
Vanaf januari 2015 geldt passend onderwijs ook wettelijk voor het MBO. Dit echter zonder al te veel verplichtingen, omdat er al veel in de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (2003) geregeld is. Wel moeten MBO-instellingen voor studenten met extra ondersteuningsbehoeften een bijlage opstellen bij de onderwijsovereenkomst die ze met elke student aangaan. Deze bijlage is vergelijkbaar met het handelingsplan.
Ook moeten MBO’s hun ondersteuningsaanbod beschrijven en zijn ze sinds 2018 verplicht overleg te organiseren tussen gemeenten en samenwerkingsverbanden in het voortgezet onderwijs.
De invoering van de Wet vroegtijdige aanmelddatum en toelatingsrecht MBO (2017), heeft wel veel doen kantelen. Deze geeft wettelijk recht op toelating voor álle studenten. Daarmee is in een korte tijd het thema ‘toelating’ vanuit twee wetten (passend onderwijs én toelating) onder de aandacht gebracht in het MBO.