omslag_ADHD_richtlijn.indd

Richtlijn ADHD en middelengebruik bij adolescenten

Deze heldere richtlijn (opgebouwd uit 22 hoofdvragen en antwoorden) is een leidraad voor de screening, diagnostiek en behandeling van jongeren met ADHD en problematisch middelengebruik of verslaving in de dagelijkse praktijk van de jeugd-GGZ en jeugdverslavingszorg. Het gaat hierbij om adolescenten tot en met 18 jaar, maar de aanbevelingen in de richtlijn kunnen ook betrekking hebben op jongvolwassenen tot en met 23 jaar. De richtlijn kan eveneens gebruikt worden ter ondersteuning van professionals in de eerste lijn en medewerkers in de jeugdzorg, alsmede ter informatie van professionals in het onderwijs zoals zorgcoördinatoren.
De richtlijn vat de wetenschappelijke literatuur samen en doet, op basis van onderzoeksbevindingen en praktijkervaring, gerichte aanbevelingen voor (A) screening en diagnostiek, (B) psychosociale behandeling en (C) farmacologische behandeling. Ook wordt uitgebreid ingegaan op (D) de behandeling van slaapstoornissen en op de effectiviteit van complementaire behandelingen, waaronder dieetinterventies, cognitieve training en neurofeedback. De richtlijn vult hiermee de belangrijkste lacunes in kennis en behandelaanbod op. Belangrijk nevendoel is het verbeteren van de samenwerking tussen jeugdzorg, jeugd-GGZ en jeugdverslavingszorg, omdat jongeren met deze gecombineerde problematiek in elk van deze voorzieningen gezien worden.

Naast deze Richtlijn is eveneens een Werkboek voor jongeren en een Handleiding voor professionals verschenen.

Inhoudsopgave

1 Inleiding
1.1 Aanleiding voor het opstellen van de richtlijn
1.2 Doel van de richtlijn
1.3 Doelgroep
1.4 Definities
1.5 Probleembeschrijving en uitgangsvragen
1.6 Samenstelling werkgroep en expertgroep
1.7 Werkwijze van de werkgroep
1.8 Wetenschappelijke onderbouwing
1.9 Patiëntenperspectief
1.10 Producten behorend bij de richtlijn
1.11 Herziening

2 Screening en diagnostiek van ADHD en problematisch middelengebruik/verslaving bij adolescenten
SCREENING
2.1 Welke instrumenten zijn geschikt voor het screenen op ADHD en op psychische problemen in brede zin bij adolescenten
2.2 Welke instrumenten zijn geschikt voor het screenen op stoornissen in het gebruik van middelen bij adolescenten?
2.3 Welke instrumenten kunnen behulpzaam zijn bij het in kaart brengen van risicovol of problematisch middelengebruik bij adolescenten en welke praktijkadviezen kunnen hierbij gegeven worden?

DIAGNOSTIEK
2.4 Uit welke onderdelen dient het diagnostisch proces voor het vaststellen van ADHD en stoornissen in het gebruik van middelen bij adolescenten te bestaan?
2.5 Welke gestandaardiseerde instrumenten kunnen ter ondersteuning in de diagnostiek van ADHD en middelgebonden stoornissen bij adolescenten gebruikt worden?
2.6 Kan urineonderzoek behulpzaam zijn bij de diagnostiek en monitoring van de behandeling?

3 Psychosociale en overige interventies bij ADHD en verslaving
3.1 Wat is de effectiviteit van cognitieve gedragstherapie bij adolescenten met ADHD en verslaving?
3.2 Wat is de effectiviteit van motiverende gespreksvoering bij adolescenten met ADHD en verslaving?
3.3 Wat is de toegevoegde waarde van psycho-educatie in de behandeling van ADHD bij adolescenten?
3.4 Wat is de toegevoegde waarde van ouderbegeleiding en oudertraining in de behandeling van ADHD bij adolescenten?
3.5 Wat is de toegevoegde waarde van op ADHD gerichte interventies in de schoolomgeving bij adolescenten?
3.6 Wat is de effectiviteit van complementaire en alternatieve interventies gericht op ADHD bij adolescenten?
3.7 Wat is de effectiviteit van psychosociale behandeling van verslaving bij adolescenten?

4 Farmacologische interventies bij ADHD en verslaving
4.1 Wat is de effectiviteit van farmacologische behandeling van ADHD met stimulantia bij adolescenten met ADHD en verslaving?
4.2 Wat is de effectiviteit van farmacologische behandeling van ADHD met overige medicatie bij adolescenten met ADHD en verslaving?
4.3 Wat zijn de specifieke risico’s van ADHD-medicatie bij adolescenten met ADHD en verslaving?
4.4 Wat is de eerste keuze farmacologische behandeling van ADHD bij adolescenten met ADHD en verslaving?
4.5 Wat is de effectiviteit van farmacologische behandeling van verslaving bij adolescenten?
4.6 Welke praktijkadviezen kunnen gegeven worden ten aanzien van farmacologische behandeling van ADHD bij adolescenten met ADHD en verslaving?

5 Slaapstoornissen bij ADHD en verslaving
5.1 Wat is bekend over slaapstoornissen bij ADHD en verslaving?
5.2 Wat is de effectiviteit van niet-farmacologische behandeling van slaapstoornissen?
5.3 Wat is de effectiviteit van farmacologische interventies bij slaapstoornissen?